Literair landschap

Het literaire landschap in Nederland (en wereldwijd) was onderhevig aan veranderingen, aan krachten die ervoor zorgden dat de huidige macht onder druk kwam te staan. Enige opschudding is nooit verkeerd, zeker niet als dat gepaard gaat met verdere uitbreiding van de literatuur en met haar mogelijkheden zich te ontwikkelen en verspreiden, maar de algehele trend van deze veranderingen werd helaas voortgestuwd door krachten die de liefhebber van literatuur niet welwillend zijn.

‘Een vrije, democratische samenleving berust op competitie van ideeën en op heterogene mogelijkheden ze tot uiting te brengen, maar toch is het aantal en de verscheidenheid van uitgeverijen van boeken, tijdschriften en kranten sinds de jaren zestig achteruitgegaan en heeft het bereik van de resterende monopolies zich wereldwijd uitgebreid. (…) Wanneer boeken een marginale marktsector worden voor media-octopussen als Murdoch en Viacom met commerciële entertainmenttentakels, politieke informatietentakels (nieuws), televisietentakels en uitgeverstentakels, maar zonder publiek of literair torso, wordt de toekomst van het woord, het publieke domein en de literaire cultuur die daarop berusten uiterst onzeker. Wanneer woorden ondergeschikt worden gemaakt aan beelden (film, televisie of video), terwijl de producenten daarvan zich aan de winst hebben verkocht, zal de democratie daar waarschijnlijk geen vruchten van plukken. (…) Democratie gedijt bij de gratie van woorden – zonder woorden geen redelijkheid, geen gemeenschappelijkheid en geen gelijkheid.’ B.R. Barber.

Een Russische commentator zegt: ‘Uitgevers – niet alleen de oude die bevrijd zijn van het juk van de partijlijn, maar ook de nieuwe, particuliere uitgevers en de uitgevers met aandeelhouders – zijn helemaal niet op zoek naar briljante en originele teksten. Ze zoeken naar goed verkoopbare handelswaar.’