Om de waarheid te achterhalen kunnen het beste broodkruimels worden gevolgd. Vanuit deze Sherlockgedachte kreeg ik het idee figuurlijk te gaan tijdreizen, en zo belandde ik in de hooglanden, in een Schots kasteel. Vanaf de slingerweg keek ik over het leistenen muurtje omhoog, waar bovenop een heuveltop een burcht van wereldstatuur elementen van moeder natuur trotseerde. Tussen de donkere wolken scheen een lichtbundel over het afgelegen landschap. Als in een decor van een nostalgische film zag ik hoe leerlingen van de eliteschool zich het kasteel eigen hadden gemaakt, ja, ze schenen zich als kasteelheren te gedragen, als eigenaar van de historie die hieraan vastkleefde, zoals ze hier leerden om zich overal, en in alle omstandigheden, eigenaar te voelen van elke situatie, van elke culturele omstandigheid die zich voordeed, hoe radicaal ook, maar bovenal van alle economische ontwikkelingen die hiermee gepaard gingen. Alles wat zij uitvoerden was gericht op het doel om economische ontwikkelingen te kunnen manoeuvreren in een door hen gewenste, hedonistische denkrichting. Hier huisvestte kortom de leerschool van de McKinsey’s, hier werden zij getraind tot zakelijke politici en bestuurders waarin bedrijvigheid en politiek één geheel vormde, een verstrengeling tussen bedrijven en overheid waarin jonge deelnemers, bijna allemaal mannen en gescreend op elk gebrek aan moreel kompas, zich van jongensachtig bravoure perfectioneerden tot real politiek en het verworden tot politici of bestuurders met neoliberale macht.
De tweede reeks broodkruimels bracht me al reizend dichter bij huis, bij een universiteit in Amsterdam. Elke universiteit dient vóór alles aan waarheidsvinding te doen, dat is en blijft de kern van wetenschappelijk werk, en elke etnische groep dient zich op een universiteit vrij te voelen in hun doen en laten, vrij en veilig, maar dit werd helaas niet meer serieus genomen toen Joodse studenten werden lastiggevallen door aanhoudende pro-Palestina en anti-Israël sentimenten. Zoiets kan gebeuren, maar de manier waarop de directie vooral níet reageerde sprak boekdelen. De culturele leerschool van klaarwakkere identiteitspolitiek stroomde hier de culturele sector binnen als een alles en iedereen vermorzelend gif, ingespoten door partijen waarvan je dit in eerste instantie niet zou verwachten, totdat je je realiseerde dat zij niets dan wanorde wilde creëren in het hart van Europa.
Als derde tijdreis beklom ik de steile bergwand tussen enkele rotspartijen, gelegen op een geheim plateau in de bergen van Italië, waar een klooster vredig en statig de wereld overzag. Ongeveer zoals het beruchte adelaarsnest had dit middeleeuwse meesterwerk van architectuur een magnifiek uitzicht over de vallei, over de dorpjes beneden die welhaast puntjes leken, even onbeduidend als hun bewoners. En dat wilde dit opleidingsinstituut voor Menselijke Waardigheid voorkomen en genezen, en met alle middelen voorhanden. Hier leerden ze vechten voor de gewone man, voor de proletarier die hard werkte voor zijn boterham, een boterham die hen werd afgenomen door een kwaadwillende religie, afkomstig uit de verste windstreken. In dit klooster voor Menselijke Waardigheid werden nieuwe Europese politici getraind tot gladiatoren voor het verspreiden van populistische oplossingen via bevelsretoriek, geënt op eigenaardigheden van hun land.
Kortom, een driehoek aan stromingen houdt iedereen in een wurggreep, dus wat nu te ondernemen?
De links-progressieve politiek dient zich te (blijven) ontdoen van identiteitsdictatuur, de rechts-progressieve politiek van een duister hedonistisch gezelschap en de gematigd conservatieve politiek van een nostalgisch romantisch nationalisme, zoveel slechter dan het positief bedoelde, maar in sommige opzichten moreel ook niet al te zuivere patriottisme, terwijl het smeulende vuurtje dat woedt binnen deze verwerpelijke stromingen keer op keer wordt aangewakkerd door obscure cynische krachten waarbinnen democratie niet mag bestaan en waar vanuit zij juist dáárom deze driehoek trachten te ontbranden totdat Europa opnieuw in vlammen opgaat.
Onze voorwaartse verdediging dient zich op meerdere pijlen te richten.
