Nederland anno 2014
Om de roman en de satire daarin beter te begrijpen is het handig de context weten waarin het verhaal zich afspeelt.
De auteur van De Kantelaar, Dave Dröge, groeide op in Vlaardingen, onder de rook van Pernis. Aan de overkant van de Waterweg (door Rotterdammers de Nieuwe Maas genoemd) ligt de zware chemische industrie van de Rotterdamse haven en de Maasvlakte. De uitstoot zorgde in de jaren zeventig en tachtig regelmatig voor overlast. Door strengere richtlijnen is dit de jaren daarna verbeterd en in 2009 won Vlaardingen zelfs de titel ’Groenste Stad van Nederland’.
De Kantelaar werd geschreven in Vlaardingen, de stad van de Geuzenpenning. Sinds 1987 reikt de stichting jaarlijks een Geuzenpenning uit als eerbetoon aan personen en/of instellingen die zich op bijzondere wijze hebben ingezet voor democratie of tegen dictatuur, discriminatie en racisme.
Ten tijde van het opkomende ICT tijdperk (waarin de auteur aan de slag ging als programmeur en ontwerper van software) hadden de metaalbedrijven en scheepswerven waar zijn vader en andere familieleden werkten het moeilijk: een aantal bedrijven moesten hun deuren sluiten. Het arbeidsethos stond echter onverminderd hoog in het vaandel. Harder werken, niet lullen maar poetsen, was het devies, de heersende moraal. Arbeiders uit andere landen werden toegelaten en geaccepteerd, mits zij hard meewerkten aan de opbouw en het werk in en rondom de haven. Als ze hun best deden en wilden werken voor hun boterham was er niets aan de hand. Dit soort waarden kwam in toenemende mate onder druk te staan door maatschappelijke ontwikkelingen en de modernisering, door de globalisering van producten, arbeid en bedrijvigheid en de daarmee gepaard gaande mondiale – al dan niet geënsceneerde – crisissen. De multinationals verwierven meer en meer macht waardoor de lokale problematiek, of deze nu politiek, sociaal of cultureel van aard was, als slechts een lastig te nemen horde op weg naar nog meer succes, nog meer groei en nog meer winst werd beschouwd. Hard werken voor de zaak als geheel scheen langzaam maar zeker zinloos.